Avrupa Parlamentosu, 13.03.2024 tarihinde Avrupa Birliği (“AB”) Yapay Zekâ Tüzüğü’nü kabul etmiştir. Yapay Zekâ Tüzüğü, yapay zekâyı düzenleyen ilk yasal çerçeveyi ortaya koymuştur. Yapay Zekâ Tüzüğü, AB’deki yapay zekâ sistemlerinin zararlı etkilerine karşın sağlık ve güvenlik ile demokrasi, hukukun üstünlüğü ve çevrenin korunması da dahil olmak üzere temel hakların üst düzeyde korunmasını sağlarken ve inovasyonu desteklerken AB iç pazarının işleyişini iyileştirmeyi ve insan merkezli ve güvenilir yapay zekânın benimsenmesini teşvik etmeyi amaçlamaktadır.

Yapay Zekâ Tüzüğü, yapay zekâ sistemlerini taşıdıkları risk derecesine göre dört risk seviyesi altında tanımlayan risk temelli bir yaklaşım öngörmektedir. Bu sistemler; temel haklara, güvenliğe ve toplumsal değerlere yönelik taşıdıkları potansiyel risklerine göre kategorize edilmektedir. Bu doğrultuda yapay zekâ sistemleri; kabul edilemez, yüksek, sınırlı ve asgari riskli olmak üzere ve her biri farklı düzeylerde düzenlemelere tabi olacak şekilde dört kategoriye ayrılmaktadır. İnsan davranışını manipüle etmek veya savunmasız grupları istismar etmek için tasarlanan yapay zekâ sistemleri, kabul edilemez risk teşkil eder ve yasaklanmıştır. Sağlık, ulaşım, kolluk kuvvetleri gibi alanlarda kullanılan ve yüksek risk teşkil eden yapay zekâ sistemleri ise zorunlu risk değerlendirmeleri, yüksek kaliteli veri kümeleri, şeffaflık ve insan gözetimi dahil olmak üzere sıkı düzenlemelere tabidir. Sınırlı riske sahip yapay zekâ sistemleri, yüksek risk veya kabul edilemez risk kategorilerine girmese de yine de son kullanıcıların yapay zekâ ile etkileşime girdiklerinin farkında olmalarını sağlamak da dahil olmak üzere belirli düzenleyici önlemlerin alınmasını gerektirir. Asgari risk teşkil eden sistemler ise kişilerin hakları veya güvenliği için risk oluşturmadığından az sayıda tedbire tabi tutulmaktadır.

Öte yandan, genel amaçlı yapay zekâ modeli kullanan yapay zekâ sistemleri de düzenleme altına alınmıştır. Bu sistemler önemli ölçüde genellik gösterir ve çok çeşitli görevleri yetkin bir şekilde yerine getirebilir. Genel amaçlı yapay zekâ sistem tedarikçileri, alt tedarikçiler için teknik bilgi ve belgeyi hazırlamalı, telif hakkı kurallarına uymak için bir politika oluşturmalı ve sistemin eğitilmesinde kullanılan içeriğin bir özetini yayınlamalıdır.

Yapay Zekâ Tüzüğü, AB’de hizmet sunan sağlayıcılar ve dağıtıcılara (AB’de yerleşik olsun veya olmasın) uygulanacaktır. Ayrıca, AB dışındaki bir ülkedeki yapay zekâ sistemi tarafından üretilen ürün AB içinde kullanılıyorsa, bu sistemin tedarikçileri ve dağıtıcıları da mevzuata tabi olacaktır. Bu doğrultuda, Türk teşebbüsler tarafından tedarik edilen veya ihraç edilenler de dahil olmak üzere AB’deki kişilerin veya AB pazarının etkilenmesine yol açan bir yapay zekâ sistemi, Yapay Zekâ Tüzüğü’nün uygulama alanına girecektir.

Yapay Zekâ Tüzüğü, 12.07.2024 tarihinde AB Resmî Gazete’sinde yayınlanmasından 20 gün sonra yürürlüğe girecektir. Kabul edilemez riskli yapay zekâ sistemleri, yürürlük tarihinden 6 ay sonra yasaklanacaktır. Genel amaçlı yapay zekâ sistemleri için öngörülen yükümlülükler ve yönetişim kuralları, yürürlük tarihinden 12 ay sonra geçerli olacaktır. Yüksek riskli yapay zekâ sistemlerine ilişkin yükümlülükler, Yapay Zekâ Tüzüğü’nde düzenlenen kapsamda 24 ay sonra yürürlüğe girecektir.

Herhangi bir sorunuz olması halinde bize ulaşabilirsiniz.