1. Avrupa Birliği, Yapay Zekâya İlişkin İlk Yasal Düzenlemeyi Kabul Etti

Avrupa Parlamentosu, 13.03.2024 tarihinde Avrupa Birliği (“AB”) Yapay Zekâ Tüzüğü’nü kabul etmiştir. Yapay Zekâ Tüzüğü, yapay zekâyı düzenleyen ilk yasal çerçeveyi ortaya koymuştur. Yapay Zekâ Tüzüğü, AB’deki yapay zekâ sistemlerinin zararlı etkilerine karşın sağlık ve güvenlik ile demokrasi, hukukun üstünlüğü ve çevrenin korunması da dahil olmak üzere temel hakların üst düzeyde korunmasını sağlarken ve inovasyonu desteklerken AB iç pazarının işleyişini iyileştirmeyi ve insan merkezli ve güvenilir yapay zekânın benimsenmesini teşvik etmeyi amaçlamaktadır.

Yapay Zekâ Tüzüğü, yapay zekâ sistemlerini taşıdıkları risk derecesine göre dört risk seviyesi altında tanımlayan risk temelli bir yaklaşım öngörmektedir. Öte yandan, genel amaçlı yapay zekâ modeli kullanan yapay zekâ sistemleri de düzenleme altına alınmıştır. Yapay Zekâ Tüzüğü, AB’de hizmet sunan sağlayıcılar ve dağıtıcılara (AB’de yerleşik olsun veya olmasın) uygulanacaktır. Ayrıca, AB dışındaki bir ülkedeki yapay zekâ sistemi tarafından üretilen ürün AB içinde kullanılıyorsa, bu sistemin tedarikçileri ve dağıtıcıları da mevzuata tabi olacaktır. Bu doğrultuda, Türk teşebbüsler tarafından tedarik edilen veya ihraç edilenler de dahil olmak üzere AB’deki kişilerin veya AB pazarının etkilenmesine yol açan bir yapay zekâ sistemi, Yapay Zekâ Tüzüğü’nün uygulama alanına girecektir. Yapay Zekâ Tüzüğü’ne ilişkin detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

2. İlk Uluslararası Yapay Zekâ Sözleşmesi İmzaya Açıldı

Yapay zekâ alanında uluslararası düzeyde hukuki bağlayıcılığı olan ilk anlaşma olan Avrupa Konseyi Yapay Zekâ, İnsan Hakları, Demokrasi ve Hukukun Üstünlüğü Çerçeve Sözleşmesi (“YZ Çerçeve Sözleşmesi”), 05.09.2024 tarihinde imzaya açıldı. YZ Çerçeve Sözleşmesi, yapay zekâ sistemlerinin yaşam döngüsü içindeki faaliyetlerinin insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğü ile tamamen uyumlu olmasını sağlamayı ve hızlı teknolojik gelişmeler nedeniyle doğabilecek yasal boşlukları doldurmayı amaçlamaktadır.

YZ Çerçeve Sözleşmesi; henüz Avrupa Birliği, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık ile Andorra, Gürcistan, İsrail, İzlanda, Moldova Cumhuriyeti, Montenegro, Norveç ve San Marino tarafından imzalanmıştır. YZ Çerçeve Sözleşmesi, üçü Avrupa Konseyi üyesi en az beş imzacı ülke tarafından onaylandıktan sonra yürürlüğe girecektir. YZ Çerçeve Sözleşmesi’ne ilişkin detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

3. Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi Eylem Planı Yayımlandı

Yukarıda da yer verilen AB Yapay Zekâ Tüzüğü başta olmak üzere dünyadaki gelişmeler ışığında Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi’nin güncellenmesi ihtiyacı doğmuş ve “Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi 2024-2025 Eylem Planı” (“Eylem Planı”) yayımlanmıştır. Eylem Planı; yapay zekâ uzmanlarını yetiştirmeyi ve bu alanda istihdamı artırmayı, araştırma, girişimcilik ve yenilikçiliği desteklemeyi, kaliteli veriye ve teknik altyapıya erişim imkanlarını genişletmeyi, sosyoekonomik uyumu hızlandıracak düzenlemeleri yapmayı, uluslararası düzeyde iş birliklerini güçlendirmeyi ve yapısal ve iş gücü dönüşümünü hızlandırmayı amaçlamaktadır. Konuya ilişkin detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

4. Sohbet Robotları Hakkında Bilgi Notu Yayımlandı

Kişisel Verileri Koruma Kurumu (“Kurum”), 08.11.2024’te Sohbet Robotları Hakkında Bilgi Notunu (“Bilgi Notu”) yayımladı. Bilgi Notu’nda ifade edildiği üzere kişisel veri güvenliği açısından yapay zekâ sohbet robotlarındaki şeffaflık konusu önem arz etmekte olup bu tür uygulamaların işlediği kişisel verilerin nasıl ve hangi amaçlar için kullanıldığı, kimlerle paylaşılacağı, hangi verilerin ne kadar süreyle saklanacağı, veri sorumlusunun ve varsa temsilcisinin kimliği ile ilgili kişinin hakları gibi hususlarda yeterli bilgilendirmenin yapılması gerekmektedir. Çocuklar için yaş tespitinin doğru ve güvenilir yapılması için ve çocukların olumsuz deneyimler yaşamasını engellemek için proaktif bir yaklaşım benimsenmelidir. Sohbet Robotları Hakkında Bilgi Notu’na ilişkin detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

5. Avrupa Veri Koruma Kurulu, Yapay Zekâ Modeli Eğitiminde Kişisel Veri Kullanımına İlişkin Görüş Yayımladı

İrlanda Veri Koruma Komisyonu’nun sorusu üzerine Avrupa Veri Koruma Kurulu (“AVKK”), yapay zekâ modeli eğitiminde kişisel verilerin korunması mevzuatına uyumla ilgili görüşünü (“Görüş”) yayımladı. AVKK, Görüş’te (i) bir yapay zekâ modelinin ne zaman ve nasıl anonimleştirilmiş olarak değerlendirilebileceğini, (ii) veri sorumlularının ürünün geliştirme ve dağıtım aşamalarında yasal dayanak olarak meşru menfaatin uygunluğunu nasıl ortaya koyabileceğini ve (iii) bir yapay zekâ modelinin geliştirilmesi aşamasında kişisel verilerin hukuka aykırı olarak işlenmesinin yapay zekâ modelinin sonraki işleme ve işletilme süreçlerini nasıl etkileyeceğini tartışmaktadır.

Görüş, yapay zekânın geliştirilmesi sürecinde kişisel verilerin korunmasına ilişkin bir değerlendirme olarak büyük önem taşımakla birlikte, çok fazla belirsiz alan bırakması ve pratik bir şekilde çeşitli sorunları çözmesi beklenen Hamburg tezini takip etmemesi nedeniyle uygulamadaki sorunlar ışığında Görüş’ün eleştirilere maruz kalacağı öngörülmektedir. Yapay zekâ eğitimi modeli eğitiminde kişisel veri kullanımına ilişkin Görüş hakkında detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

6. Kişisel Verilerin Korunması Mevzuatı Güncellendi

12.03.2024 tarihli, 32487 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7499 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile Kişisel Verilerin Korunması Kanununda özel nitelikli kişisel verilerin işlenmesine, kişisel verilerin yurt dışına aktarılmasına ve Kişisel Verileri Koruma Kurulu tarafından uygulanan idari para cezalarına dair önemli değişiklikler getirilmiştir. Değişiklik Kanunu ile kişisel verilerin korunması mevzuatının Avrupa Birliği Genel Veri Koruma Tüzüğü (“GDPR”) ile uyumluluğu artırılmıştır.

Değişiklik ile özel nitelikli kişisel verilerin açık rıza olmaksızın işlenemeyeceğine dair kural ve bunun istisnalarının öngörüldüğü sistem tamamen değiştirilmiştir. Bunun yerine özel nitelikli kişisel verilerin işlenmesine dair istisnaların kapsamı genel veri işleme sebepleri ve GDPR ile paralel olacak şekilde genişletilmiştir. Buna göre, kapsamı daha geniş olacak şekilde özel nitelikli kişisel verilerin nasıl işlenebileceği düzenlenmiştir.

Değişiklik öncesinde kişisel verilerin kural olarak açık rızanın varlığı halinde yurt dışına aktarılabileceği düzenlenmekteydi. Bununla birlikte, genel veri işleme şartlarından veya sağlık ve cinsel hayat dışındaki özel nitelikli kişisel verilerin işlenmesi şartlarından birinin varlığı halinde kişisel verinin aktarılacağı yabancı ülkede yeterli korumanın bulunması, yeterli koruma bulunmuyorsa veri sorumlularının yeterli korumayı taahhüt etmesi ve Kurul’un izni ile ilgili kişinin açık rızası aranmaksızın yurt dışına veri aktarımı yapılabilmekteydi.

Değişiklik ile kişisel verilerin açık rıza olmaksızın yurt dışına aktarılamayacağına dair kuralın ve bunun istisnalarının öngörüldüğü sistem tamamen değiştirilmiştir. Bunun yerine, genel veri işleme şartlarından veya özel nitelikli kişisel veri işleme şartlarından birinin varlığı halinde ve Kanun’da sayılan ek koşullardan biri sağlanarak açık rıza aranmaksızın yurt dışına veri aktarımına izin veren bir düzenleme öngörülmüştür.

7. Kişisel Verilerin Yurt Dışına Aktarılmasının Usul ve Esasları Belirlendi

Kurum, kişisel verilerin yurt dışına aktarılmasına ilişkin usul ve esasları düzenleme amacıyla bir yönetmelik taslağı düzenlemiş ve taslağı kamuoyunun görüşüne ve değerlendirmesine sunmuştu. İlgili taslak, büyük ölçüde korunarak Kişisel Verilerin Yurt Dışına Aktarılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”) başlığıyla Kurum tarafından Resmî Gazete’de 10.07.2024 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

Buna göre, ilk olarak, veri aktarımın yapılacağı ülke, uluslararası kuruluş veya ülke içerisindeki sektör hakkında Kişisel Verileri Koruma Kurulu (“Kurul”) tarafından yeterlilik kararı verilmiş olması gerekmektedir. Yeterlilik kararları ile değiştirme, askıya alma ve kaldırma kararları Resmî Gazete’de ve Kurum’un internet sitesinde yayınlanacaktır.

Kurul tarafından verilen bir yeterlilik kararının bulunmaması durumunda aktarımın yapılacağı ülkede ilgili kişinin haklarını kullanma ve etkili kanun yollarına başvurma imkânının bulunması kaydıyla uluslararası sözleşme niteliğinde olmayan anlaşma, bağlayıcı şirket kuralı, standart sözleşme, taahhütname gibi Kanun’da sayılan uygun güvencelerden birinin taraflarca sağlanması halinde yurt dışına veri aktarımı yapılabilecektir. Bağlayıcı şirket kuralları başvuru formu ve standart sözleşme metinleri 10.07.2024 tarihinde Kurum’un internet sitesinde yayınlanmıştır.

Son olarak, yeterlilik kararı ve uygun güvencelerin sağlanamaması halinde de arızi olmak kaydıyla aktarım yapılabilecektir. Ancak bu hükmün de ilgili kişinin aydınlatılmış açık rızası, sözleşmenin ifası, üstün kamu yararı gibi Kanun’da ve Yönetmelik’te sayılan bazı zorunlu hallerde yapılacak olan aktarımlara izin verdiğine dikkat çekmek gerekmektedir. Kişisel verilerin yurt dışına aktarılmasına ilişkin detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

Akabinde Kurul, mevzuat değişikliklerinin öngördüğü güvencelere ilişkin beklentilerini sunmak ve uygulamadaki soru işaretlerini gidermek amacıyla 02.01.2025 tarihinde Kişisel Verilerin Yurt Dışına Aktarılması Rehberi’ni yayımlamıştır. Kişisel Verilerin Yurt Dışına Aktarılması Rehberine ilişkin detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

8. Kripto Varlıklara İlişkin Yasal Düzenleme

Sermaye Piyasası Kanunu’nda 02.07.2024 tarihinde yapılan değişiklikle kripto varlıklar yasal düzenleme altına alındı. Değişiklik uyarınca cüzdan, kripto varlık, kripto varlık hizmet sağlayıcı, kripto varlık saklama hizmeti ve kripto varlık alım satım platformu tanımlanmış ve kripto varlıklara ilişkin temel esaslar düzenlenmiş oldu. Sermaye Piyasası Kurulu (“SPK”), faaliyetlerine devam eden hizmet sağlayıcılar ile ilk defa faaliyete başlayacak olan hizmet sağlayıcılardan talep edilen bilgi ve belgeleri internet sitesinde aynı gün ilan etti.

Yeni düzenleme uyarınca hizmet sağlayıcıların kurulabilmesi ve faaliyetlerine başlayabilmesi için SPK’dan izin alması zorunlu kılınmıştır. Hizmet sağlayıcılar, Sermaye Piyasası Kanunu’nun kendisine atıf yapmayan hükümlerine tabi tutulmayacaktır. Platformlar üzerinden kripto varlıkların alım satımı, ilk satışı ya da dağıtımı, takası, transferi ve saklanması koşulları SPK tarafından düzenlenecektir. Kripto varlıklar müşterilerin kendi cüzdanlarında bulundurulacaktır. Müşterilerin kendi cüzdanlarında bulundurmayı tercih etmedikleri kripto varlıklara ilişkin saklama hizmeti, bankalarca veya SPK tarafından kripto varlık saklama hizmeti sunma konusunda yetkilendirilmiş diğer kuruluşlarca sunulacak ve müşterilere ait nakitler bankalarda tutulacaktır. Yurt dışında yerleşik platformların Türkiye’de iş yeri açması, Türkçe internet sitesi oluşturması, tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinde bulunması eylemlerinden birinin varlığı halinde Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik faaliyet gösterdiği varsayılacak ve bu faaliyetler de SPK’nın iznine tabi olacaktır.

Yukarıda anılan değişiklikler, Resmî Gazete’de yayımlandığı 02.07.2024’te yürürlüğe girmiştir. Hizmet sağlayıcılar; faaliyetlerine devam edecekse faaliyet izni için, devam etmeyecekse üç ay içinde tasfiye kararı alacağını beyan etmek için 02.08.2024’e kadar SPK’ya başvurmakla yükümlü kılınmıştır. SPK, 08.08.2024 tarihli İlke Kararı ile kripto varlık platformlarının kuruluş şartlarını belirlemiştir. SPK, 19.09.2024 tarihli İlke Kararı ile müşteri nakitlerinin alınması ve saklanmasında farklı uygulamaların bulunması ve sosyal medya üzerinden müşteri emirlerinin alınması gerekçeleriyle kripto varlıkların listelenmesi ve platformların reklam faaliyetlerini düzenlemiştir. Kripto varlıklara ilişkin yasal düzenlemeler hakkında detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

9. Girişim Sermayesi Yatırım Fonlarına İlişkin Esaslar Tebliğinde Önemli Değişiklikler

Girişim Sermayesi Yatırım Fonlarına İlişkin Esaslar Tebliği (III-52.4)’nde (“Tebliğ”) Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (III-52.4.c) (“Değişiklik Tebliği”), 21.09.2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Değişiklik Tebliği, girişim sermayesi yatırım fonlarına (“GSYF”) ilişkin önemli düzenlemeler içermektedir.

Değişiklik Tebliği ile yatırımcı bilgi formu kaldırılmış ve fon ihraç sözleşmesi getirilmiştir. Fon ihraç sözleşmesi, fon ile katılma payı sahipleri arasında bireysel veya toplu olarak akdedilecek ve asgari olarak Tebliğ’in dördüncü ekinde sayılan hususları içerecektir. Katılma paylarının nitelikli yatırımcıya satışı öncesinde fon ihraç sözleşmesi imzalanması zorunlu kılınmıştır. Değişiklik Tebliği öncesinde GSYF’lerin şemsiye fon ya da fon sepeti fonu olarak ihraç edilmesi mümkün değildi. Değişiklik Tebliği uyarınca GSYF’nin her katılma payı ihracında ayrı bir ihraç belgesi düzenleyerek şemsiye fona bağlı olarak fon ihraç etlmesi mümkün kılınmıştır. Tebliğ uyarınca GSYF’ler, Türkiye’de kurulu veya kurulacak olan veya yatırım yapıldığı tarih itibarıyla yurt dışında kurulu olmakla birlikte son yıllık finansal tablolarına göre varlıklarının en az %80’i Türkiye’de kurulu bağlı ortaklık ya da iştiraklerden oluşan girişim şirketlerine yatırım yapabilmekteydi. Yurt dışında kurulu olan şirketler için bu oran, %51’e indirilmiştir.

Paya dönüştürülebilir borçlanma senetleri, GSYF’lerin girişim şirketlerine borç ve sermaye finansmanı karması olarak yapılandırılmış finansman niteliğinde yatırım yapabileceği hükmüyle Tebliğ’de halihazırda düzenlenmekteydi. Değişiklik Tebliği, girişim şirketlerine ileri vadede ortak olma hakkı veren ya da verecek sözleşmeler yoluyla yapılan yatırımların girişim sermayesi yatırımı olarak kabul edileceğini açıkça düzenlemiştir. Böyle olmakla birlikte bu değişikliğin anlamlı bir karşılığının olabilmesi için, paya dönüştürülebilir borçlanma senetleri; şirketin kendi paylarını iktisap yasağı, örtülü sermaye, tefecilik suçu, izinsiz kredi kullandırma gibi düzenlemeler ışığında daha uygulanabilir bir düzleme oturtulmalıdır.

10. GSYF Katılma Paylarından Elde Edilen Kazançlar için Stopaj Oranında Değişiklik

Girişim sermayesi yatırım fonlarının katılma paylarından gerçek kişi yatırımcıların elde ettiği gelir ve kazançlarda katılma payının ne kadar süredir elde tutulduğuna bakılmaksızın stopaj oranı %0’a indirilmişti. Yapılan değişiklik ile 01.05.2024 ile 31.07.2024 tarihleri arasında iktisap edilen ve iki yıldan kısa süre elde tutulan katılma payları için stopaj oranı %7,5’a, 31.07.2024 tarihinden sonra iktisap edilecek olan ve iki yıldan kısa süre elde tutulan katılma payları için stopaj oranı %10’a çıkartılmıştır. İki yıldan uzun süredir elde tutulan katılma paylarından elde edilecek gelir ve kazançlar bakımından %0 stopaj oranı uygulanmaya devam etmektedir.

11. Elektronik Ticarette Stopaj Düzenlendi

22.12.2024 tarihli ve 9284 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile aracı hizmet sağlayıcılarının ve elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının elektronik ticaret mevzuatı kapsamına giren faaliyetler nedeniyle hizmet sağlayıcılarına ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarına yapacakları ödemelere %1 oranında tevkifat uygulayacağı düzenlenmiştir.

12. Çalışan Hisse Opsiyonunun Vergilendirilmesine İlişkin Değişiklik

02.08.2024 tarihli Resmî Gazete’de yayınlanan 7524 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, çalışan hisse opsiyon planı ile edinilen hisselerin vergilendirilmesine ilişkin önemli düzenlemeler getirdi. Değişiklik Kanunu uyarınca, teknogirişim şirketlerinin bedelsiz veya indirimli olarak çalışanına hisse vermesi halinde, hissenin verildiği tarihteki rayiç değerinin o yıldaki bir yıllık brüt ücret tutarını aşmayan kısmı için gelir vergisi alınmayacağı düzenlenmiştir. Ne var ki, Değişiklik Kanunu, tahsil edilmeyen gelir vergisini bazı hallerde işverenin ödemek durumunda kalabileceğini de düzenlemiştir. Anılan düzenleme, çalışan hisse opsiyon planını teşvik edici herhangi bir pratik değişiklik öngörmediğinden eleştirilmektedir. Konuya ilişkin detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

Herhangi bir sorunuz olması halinde bize ulaşabilirsiniz.